Financiële kengetallen
In deze paragraaf zijn een aantal kengetallen opgenomen. Deze kengetallen maken inzichtelijk(er) over hoeveel (financiële) ruimte de gemeente beschikt om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of opvangen. Ze geven zodoende inzicht in de financiële weerbaar- en wendbaarheid.
Indicator | rekening 2021 | begroting | begroting 2023 | begroting 2024 | begroting 2025 |
|---|---|---|---|---|---|
Netto schuldquote | 100% | 133% | 135% | 136% | 141% |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 95% | 128% | 131% | 132% | 137% |
Solvabiliteitsratio | 27% | 15% | 16% | 15% | 15% |
Structurele exploitatieruimte | 2,0% | 0,8% | -0,3% | -0,3% | 0,1% |
Grondexploitatie | 0,6% | 0% | 0% | 0% | 0% |
Belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishoudens | 103% | 103% | 103% | 103% | 103% |
Onderverdeling voor de beoordeling
Om een beeld te geven hoe de financiële positie van de gemeente Stein zich ontwikkelt, is gebruik gemaakt van een onderverdeling naar drie categorieën. Dit zijn: groen (goed/weinig risico), oranje
(voldoende/voorzichtigheid geboden) en rood (onvoldoende/veel risico). In onderstaande tabel de
standaard percentages die daarvoor gebruikt worden. Deze percentages zijn gebaseerd op algemene normwaarden (worden onder andere gebruikt door de Provincie bij de publicatie van ranglijsten).
Indicator | Groen | Oranje | Rood |
|---|---|---|---|
Netto schuldquote | < 90% | 90% t/m 130% | > 130% |
Netto schuldquote gecorrigeerd | < 90% | 90% t/m 130% | > 130% |
Solvabiliteitsratio | > 50% | 20% t/m 50% | < 20% |
Structurele exploitatieruimte | > 0% | 0% | < 0% |
Grondexploitatie | < 20% | 20% t/m 35% | 0% |
Belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishoudens | < 95% | 95% t/m 105% | > 105% |
Hierna volgt een analyse per kengetal.
Netto schuldquote (en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen)
Kort door de bocht kan gezegd worden ‘Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote’. De netto schuldquote weerspiegelt namelijk het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft daarbij een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie.
Wat we zien voor de gemeente Stein is een hoog investeringsniveau waardoor de schuldpositie voor de komende jaren stijgt. Bij de jaarrekening 2021 zien we dat de netto schuldquote op 100% uitkomt. Deze stijgende trend is ook waar te nemen in de begroting 2022. Om de netto schuldquote duurzaam financieel gezond te houden en in ieder geval niet boven de 130% te laten uitkomen heeft dit onze aandacht.
Het is van belang om te realiseren dat het aantrekken van externe financiering een negatief effect heeft op de netto schuldquote. Een beperking van investeringen waardoor minder externe middelen hoeven te worden geleend of dat het eigen vermogen (algemene reserve) aan wordt gevuld draag bij onze schuldpositie binnen de aanvaardbare norm te houden.
Solvabiliteitsratio
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente Stein in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Omdat we als gemeente Stein veel financieren met externe middelen is er veel extern vermogen. Ondanks dat ons eigen vermogen (het totaal van de algemene en de bestemmingsreserves) nog steeds een voldoende volume heeft vormt deze schuld op dit moment geen probleem voor de financiële positie. De genoemde maatregelen bij de netto schuldquote hebben ook direct een (positief) effect op de solvabiliteit van de gemeente.
Grondexploitatie
De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. De gemeente Stein heeft afgelopen jaren geen grote grondtransacties gehad. Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten.
Wanneer de grond tegen de prijs van landbouwgrond is aangekocht, loopt een gemeente relatief gering risico. Het is dus belangrijk om te kunnen beoordelen of er een reële verwachting is of grondexploitatie kan bijdragen aan de verlaging van de schuld. Staat de grond tegen een te hoge waarde op de balans en moet die worden afgewaardeerd.
Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de belastingen. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten.
Zoals bekend betekent een positief percentage dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken. We zien echter ook dat dit (begrotingstechnisch) schommelt en soms negatief is. We blijven dit monitoren maar zijn hier ook afhankelijk van het gemeentefonds. Hierover hebben wij u middels een separate brief geïnformeerd waarin duidelijk wordt dat de cijfers opgenomen in deze begroting uitgaan van structureel minder middelen. Dit betekent dat alle kengetallen positief eruit zouden zien als de stand van de september circulaire (bij een gelijkblijvende begroting) financieel zou worden vertaald.
Belastingcapaciteit
De OZB en de opcenten zijn voor onze belangrijkste eigen belastinginkomsten. De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin bij het voordoen van een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen of ruimte is voor nieuw beleid.
Voor de gemeenten wordt de belastingcapaciteit gerelateerd aan de hoogte van de gemiddelde woonlasten (OZB, rioolheffing en reinigingsheffing). Naast de OZB wordt tevens gekeken naar de riool- en afvalstoffenheffing omdat de heffing niet kostendekkend hoeft te zijn, maar ook lager mag worden vastgesteld (er is dan sprake van belastingcapaciteit die niet benut wordt). Dit is voor de gemeente Stein niet het geval.